Domanović nikad aktuelniji

Univerzalnost djela Radoja Domanovića, njegov podsmijeh građanskom društvu i osjećaj epohe u kojoj je živio, predmet su istraživanja književno-istorijske nauke na mnogim evropskim univerzitetima. Bila je to i tema o kojoj je sinoć u Centru za kulturu i informisanje govorio prof. dr Goran Maksimović, povodom 150 godina od rođenja jednog od najvećih srpskih pisaca.

”Satiričar kazuje i onda kad humorista zaćuti! Humoristi se zato oprašta gotovo sve, a satiričaru se sve pamti i uzima za zlo!”  Tako je i Radoje Domanović, zbog svog književnog rada, nailazio na brojne probleme i ostavljan bez službe. NJegovo djelo je, međutim, živo i danas i služi kao opomena, zbog svih društvenih nakaradnosti koje generacije nakon njega proživljavaju.

Bilo da se radi o vremenu u kome je on živio ili ovome danas, njegovi su tekstovi aktuelni i snažna su kritika i vlastima i narodu zbog svih prisutnih anomalija.  

Profesor Maksimović kaže da su satire Radoja Domanovića anticipirale probleme savremenog društva i zato se predavanje odnosilo na aspekte satiričnog pripovijedanja u njegovom i našem vremenu.  „Domanović je, kao pisac, kroz univerzalne simbole i metafore prepoznao mnoge probleme koje opterećuju srpsko društvo i naš mentalitet, a sa druge strane je otvorio neka univerzalna civilizacijska pitanja, tako da njegovo djelo može i danas da bude veoma poučno, i istovremeno, umjetnički veoma zahtjevno. On je majstor satiričnog podsmijeha, taj njegov smijeh je ostvaren kroz tehniku komičnog preuveličavanja, kroz fenomen komičnih inverzija i upravo zahvaljujući tome on ulazi u bit ljudskoga društva, pojedinačnih strasti i sebičnosti, političkih strasti i partokratije i uopše svega što je aktuelo u našem i svjetskom trenutku, pa možemo reći da je njegovo djelo možda aktuelnije nego ikada“, kaže profesor Maksimović.      

Domanović je pratio tadašnje evropske književne trendove, znao je na šta upućuje  francuska i ruska satira, pa se njegov cjelokupan rad ne može zadržati samo u srpskom okviru, već se može govoriti o jednom od najvećih evropskih satiričara.

„Pored tog evropskog konteksta, Domanović nosi i onaj izraziti, lični pečat, koji je obilježio srpsku književnost. On je postavio neke satirične žanrove u srpsku književnost, na kraju 19. i početku 20. vijeka koji nama do tada nisu bili poznati ili nisu bili na takvom umjetničkom nivou. To je njegova najveća vrijednost i to ga čini klasikom srpske književnosti“, kaže Maksimović.

Vrijednost djela Radoja Domanovića dokazuje njegova aktuelnost. Predstava srpskog društva, vlasti, mentaliteta, i danas je vidljiva sa svim svojim nedostacima. Govoreći o pravoj demokratiji, onoj koja uspostavlja institucije države koje kontrolišu vlast i čine državu stabilnom, dobijamo suprotnost, partokratiju koja kontroliše institucije zarad očuvanja vlasti.

Izvor: Radio Foča